Z cenami ujemnymi mamy do czynienia, gdy cena energii elektrycznej na giełdzie jest niższa niż zero. W praktyce oznacza to, że producenci energii muszą zapłacić odbiorcom za to, że ci pobierają prąd. Zjawisko to jest skutkiem m.in. szybkiego wzrostu produkcji energii z odnawialnych źródeł oraz nierównego popytu na energię elektryczną.
W Polsce, do tej pory, ceny ujemne były rzadkością, jednak sytuacja ta może ulec zmianie już w niedalekiej przyszłości. W roku 2013 roku odnotowano w Niemczech 97 przypadków wystąpienia cen ujemnych i z roku na rok, ze względu na wysoką produkcję odnawialnych źródeł energii, ceny ujemne u naszego zachodniego sąsiada stały się regułą a nie wyjątkiem. Podobnego procesu należy się spodziewać, również w Polsce.
Gwałtowny wzrost produkcji energii ze źródeł odnawialnych w I kwartale 2020 r. i spadek popytu doprowadził ceny spotowe w Niemczech do rekordowo niskich poziomów. Poniższy wykres przedstawia porównanie ilości wystąpień cen ujemnych w pierwszych kwartałach lat 2019 i 2020 (warto zwrócić uwagę na godziny, w których godzin ujemnych jest najwięcej).
Według danych EPEX SPOT w całym 2020 roku odnotowano w Niemczech 298 godzin z ujemnymi cenami gdy w roku 2019 było ich „tylko” 238.
Podstawowym czynnikiem, który przyczynił się do występowanie tego zjawiska, były ograniczenia związane z pandemią COVID-19. Doprowadziły one do (w związku z ograniczaniem produkcji) obserwowalnej krótkoterminowej ujemnej zmiany popytu na energię. To odegrało dużą rolę w zwiększeniu częstotliwości cen ujemnych w 2020 r.
Optymistyczną, dla nas prosumentów jest informacja, że rok 2020 był pod tym względem wyjątkowy, co widać na poniższym wykresie przedstawiającym częstotliwość występowania cen ujemnych na wybranych rynkach europejskich w latach 2019-2022.
Ujemne ceny zwykle pojawiają się, gdy zapotrzebowanie na energię elektryczną jest niższe niż oczekiwano i gdy występuje duża generacja ze źródeł odnawialnych, w połączeniu z trwającą stosunkowo nieelastyczną produkcją dużej mocy. W takich przypadkach konwencjonalne elektrownie oferują swoją produkcję po ujemnej cenie, starając się uniknąć wyłączania bloków energetycznych i konieczności przechodzenia przez kosztowną i wymagającą dużych nakładów konserwacyjnych operację ponownego rozruchu.
W Polsce, o ujemnych cenach energii dużo się mówi od 1 kwietnia 2022r. Zapis w nowej Ustawie o OZE, przyczynił się do znacznego wzrostu zainteresowania tematem.
W przypadku wystąpienia cen ujemnych (po 1 lipca 2024r.), sprzedawca energii elektrycznej będzie miał prawo do zastosowania takich cen w rozliczeniu z prosumentem (tylko z tym, który rozlicza się w systemie net-billing).
Jednak jeśli prosument upoważni sprzedawcę do wyłączania instalacji lub ograniczenia ilości wytwarzanej energii w celu uniknięcia wprowadzania energii do sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej w godzinach, gdy ceny energii będą ujemne, całe ryzyko związane z cenami ujemnymi ponosi sprzedawca. Niestety będzie się to wiązało z zakupem odpowiedniego urządzenia, którego koszt prosument i sprzedawca będą musieli ponieść solidarnie po 50%. Jak duży będzie to koszt, z pewnością dowiemy się już niedługo.
Dla prosumentów rozliczających się w systemie net-billing, pojawienie się cen ujemnych może oznaczać konieczność podjęcia decyzji, czy warto zainwestować w urządzenie, które wyłącza instalację w przypadku wystąpienia cen ujemnych, czy też nie robić nic i liczyć, że potrącenia z tytułu wprowadzenia energii elektrycznej do sieci energetycznej w momencie gdy obowiązują ceny ujemne nie będą zbyt duże. Zwłaszcza, że w momencie wyłączenia falownika przez dostawcę będziemy tracić również autokonsumpcję. Trzeba będzie więc dobrze policzyć czy aby na pewno wyłączania falownika będzie dla nas najbardziej opłacalnym rozwiązaniem.
Źródła:
The impact of renewables on the incidents of negative prices in the energy spot markets
Quarterly report On European electricity markets Market
zrzutka.pl/9byxbu/
Minimalna wpłata to 50 zł. W ramach usługi analizuję fakturę i przygotowuję arkusz kalkulacyjny do kontrolowania przychodów i rozchodów w depozycie prosumenckim.
mail: kontakt@aktywnyprosument.pl
tel: 691 419 830
- Kolejna faktura z Tauronu. Prognoza depozytu i inne ciekawostki. - (pon.) 19-lut-2024
- Net-billing. Kalkulator optymalnej produkcji w 2024 roku - (wt.) 23-sty-2024
- Ile zapłacimy za energię elektryczną w 2024r. – kalkulator - (niedz.) 10-gru-2023
